بورسیت تروکانتریک یا بورسیت لگن، یکی از عارضه های شایع و حائز اهمیت است، چرا که بورس تروکانتریک، مهم ترین بورس در ناحیه هیپ می باشد. این بورس در زیر عضله ی گلوتئوس ماگزیموس قرار گرفته و مانع اصطکاک بین عضله و تروکانتر بزرگ می شود. به همین دلیل بیشتر در معرض آسیب و ضربه می باشد.
در کل باید بدانید که بورس ها کیسه های محتوی مایع سینوویال هستند که نقش مهمی در کاهش اصطکاک در محل مفاصل دارند. در حقیقت بورس ها بعنوان ضربه گیر در محل مفاصل وجود دارند و کمک زیادی به تسهیل حرکات عضلات و تاندون ها در محل مفصل می کنند. از این از اهمیت سلامت آنها نمی شود غافل شد.
بورسیت ها دو نوع دارند:
1- بورسیت حاد
2- بورسیت مزمن
علایم بورسیت تروکانتریک
احساس درد در مفصل لگن می تواند ابتدایی ترین علامت ابتلا به بورسیت تروکانتریک باشد. شروع درد اغلب تدریجی و بی سر و صدا می باشد ولی در مواردی به دنبال فعالیت های خاص درد به صورت حاد نیز شروع می شود. مثلا هنگام خارج شدن از ماشین که ممکن است همراه صدایی در قسمت خارجی یا خلفی _ خارجی تروکانتر بزرگ می باشد.
در موارد حاد درد به صورت اولیه در سمت خارج ران و بر روی تروکانتر بزرگ گزارش می شود، سپس شدت درد به صورت تدریجی زیاد می شود.
در مواردی نیز ممکن است بیمار دردی در ناحیه خلفی _ فوقانی ران گزارش می کند.
سطح خارجی ران، زانو وحتی ساق پا و همچنین ناحیه لومبو ساکرال از نواحی هستید که احتمال انتشار درد در آنها زیاد است.
درد در ابتدا مکانیکال بوده است، یعنی با فعالیت هایی مانند بالا و پایین رفتن های طولانی، درد تشدید می شود، ولی با گذشت زمان درد ماهیت التهابی پیدا می کند(بورسیت حاد) و در حین خوابیدن و غلتیدن به سمت دیگر، ممکن است بیمار از شدت درد بیدار شود و در اکثر موارد بیشترین شکایت بیماران بیدار شدن در شب می باشد.
ماهیت درد در بورسیت تروکانتریک، عمقی و مبهم و از نوع اسکلروژنیک می باشد.
درد طی فعالیت هایی که با انقباض گلوتئوس ماگزیموس همراه است ( بالا و پایین رفتن از پله ) تشدید می شود.
علل ایجاد بورسیت تروکانتریک
به طور کلی هر عاملی که باعث فشار بورس تروکانتریک شود، می تواند در نهایت منجر به بورسیت تروکانتریک شود. به چند نمونه از شایع ترین آنها اشاره می کنیم:
_ فعالیت های ناگهانی، مانند بیرون آمدن ناگهانی از و نادرست از ماشین.
_ روماتیسم مفصلی، می تواند یکی از مهم ترین عوامل ابتلا به این عارضه باشد.
_ وارد شدن ضربه به ناحیه ی لگن.
_ کوتاه بودن عضلات دور کننده ران.
_ انجام فعالیت ها و ورزش هایی که حرکات تکراری مفصل لگن را به دنبال دارد، مانند دوچرخه سواری ، دویدن و….
_ بیماری های ستون مهره ها مانند اسکولیوز و یا آرتریت مهره ای پایینی کمری.
_ وجود استخوان اضافه در مفصل لگن به دلایل مختلف.
_ کوتاهی اندام ها.
_ عفونت های باکتریال.
_ جراحی های مفصل لگن در گذشته.
درمان بورسیت تروکانتریک
متخصص ارتوپد با بررسی سوابق پزشکی بیمار و انجام معاینات بالینی مفصل لگن، بورسیت تروکانتریک را تشخیص می دهد.
انجام یک سری اقدامات می تواند عوارض ناشی از بورسیت تروکانتریک را کاهش دهد و قرار گرفتن تحت درمان یک فیزیوتراپیست می تواند در بسیاری از موارد درمان مطلوبی را بدون نیاز به جراحی در پی داشته باشد.
در اولین قدم توصیه می شود بیمار از انجام فعالیت هایی که به لگن فشار وارد می کند اجتناب کند و در طول چند روز به خود استراحت دهد و هر گونه کار یا ورزشی که موجب تشدید درد می شود را تا انتهای درمان ترک کند.
انجام نرمش ها و تمرینات فیزیوتراپی به طور مؤثر باعث کاهش درد و درمان بورسیت تروکانتریک می شود.
در مواردی که بورس عفونی شده باشد، ممکن است پزشک برای بیمار همراه استراحت و تمرینات فیزیوتراپی، آنتی بیوتیک نیز تجویز کند.
ممکن است استفاده از وسایل کمکی مانند عصا و واکر به مدت یک یا چند هفته، به کاهش التهاب و درد کمک کند.
فیزیوتراپی بورسیت کانتریک
فیزیوتراپیست در ابتدا ، با هدف کاهش درد و التهاب و پس از آن برای تقویت عضلات و جلوگیری از عارضه ی مجدد، دوره ی درمانی برای فرد در نظر می گیرد.
استفاده از یخ به مدت 10_15 دقیقه هر دوساعت یکبار برای کنترل درد بیمار تجویز می شود.
همچنین ممکن است فیزیوتراپ از بیمار بخواهد تا در هنگام خواب از بالشت برای جلوگیری از غلتیدن به سمت دیگر استفاده کند.
استفاده از اولتراسوند، در مرکز فیزیوتراپی به منظورافزایش جریان خون وکاهش التهاب ناحیه ی درگیر، مرسوم است.
بعد از کنترل بیماری، از تمرینات استرچی استفاده می شود. تمرینات کششی بهتر است، 10 مرتبه به مدت 10ثانیه و 2 بار در روز انجام شود.
تمرین درمانی بورسیت کانتریک
کشش عضلات گالوتئال (باسن) در بهبود عارضه ی بورسیت تروکانتریک کمک بسیار زیادی می کند. به منظور این هدف تمرین های زیر می تواند مفید باشد:
1)طاقباز بخوابید، پای راست خود را روی پای چپ گذاشته و دست هایتان را زیر پای چپ قلاب کرده و پای چپ را داخل شکم بیاورید.
10 ثانیه در این حالت بیمانید و حرکت را 20 – 15 مرتبه تکرار کنید.
2) طاقباز خوابیده و پای چپ را روی پای راست خود گذاشته و با دست چپ زانوی راست را به سمت چپ بکشید.
10 ثانیه در این حالت بمانید و حرکت را 20 – 15 مرتبه تکرار کنید.
3) طاقباز خوابیده و زانو ها را خم کنید. کمر را از روی تخت حدود 15 سانتی متر یلند کنید و 10 ثانیه نگه دارید. این حرکت را 20 – 15 مرتبه تکرار کنید.
