تمرین درمانی یا ورزش درمانی به طیف گسترده‌ای از فعالیت‌های فیزیکی اشاره دارد که بر بازسازی و حفظ تقویت، استقامت، انعطاف‌پذیری، ثبات و تعادل بدن تأکید دارد.
هدف از انجام ورزش درمانی، بازگشت شرایط بیمار آسیب‌دیده به عملکرد کامل بدنی و از بین رفتن دردهای ایجاد شده است. تمرین درمانی یا همان ورزش درمانی شامل برنامه های تمرینی خاصی است که به منظور اصلاح مشکلات حرکتی و بهبود عملکرد حرکتی بیماران انجام می گیرد.
بیمه های طرف قرارداد: فیزیوتراپی بیمه : فیزیوتراپی کمر: فیزیوتراپی زانو
مزایای ورزش درمانی
از مزایای تمرین درمانی این است که یک روش غیر تهاجمی و بدون درد برای کاهش التهاب ها و آسیب ها است. همان طور که گفته شد بیمار بعد از یادگیری حرکات می تواند آن ها را در منزل نیز انجام دهد. علاوه بر این ها ورزش درمانی مزایای بسیاری دارد که بعضی از آن ها عبارتند از:
- افزایش سایز و تقویت بافت‌های عضلانی و استحکام کششی
- بهبود هماهنگی و زمان‌بندی گروه‌های عضلانی
- کاهش آتروفی
- بهبود واکنش‌ها، به کار گیری و استقامت عضلات
- کاهش تورم و ادما
- تقویت و افزایش یکپارچگی بافت‌های هم بند
- افزایش گردش جریان خون برای تسریع روند بهبود بافت نرم و افزایش متابولیسم
- افزایش تراکم استخوانی
- افزایش استقامت و کاهش خستگی و احساس ضعف
- افزایش دامنه حرکتی ستون فقرات و اندام
- افزایش و بهبود تعادل بدنی
- بهبود عملکرد مفاصل
حرکات ورزش درمانی
تمرین درمانی زانو درد
زانو یکی از اندام های بسیار حساس بدن است که مشکلات مربوط به آن نیازمند توجه زیادی است. زانو درد یا آرتروز زانو مانند یک شمشیر دو لبه است.
استفاده بیش از حد زانو سلامت مفصل را به خطر می اندازد و باعث درد می شود. هرچه از زانوها کمتر استفاده شود هم باعث ضعیف شدن آنها خواهد شد. بنابراین باید حرکات زانو متعادل باشد. تمرین درمانی فیزیوتراپی بر اساس ایجاد این تعادل می تواند در درمان آسیب های زانو موثر باشد.
فیزیوتراپی می تواند به کاهش درد، تورم و سفتی آرتروز زانو و بهبود عملکرد مفصل زانو و تورم و آب آوردن زانو و درمان آن کمک کند. ورزش درمانی زانو به دو صورت زیر انجام می شود.
تمرین درمانی تقویت کننده زانو
تمرین درمانی تقویت کننده زانو بر اساس تقویت عضلات پا است. فیزیوتراپیست برای تقویت عضلات پا به شما حرکات ورزشی مخصوصی آموزش می دهد که می توانید در خانه انجام دهید. کار کردن با عضلات پا می تواند به قوی تر شدن مفاصل زانو کمک کند. تقویت این عضلات به تنهایی نقش مهمی در کاهش درد زانو خواهد داشت.
- تمرین درمانی افزایش انعطاف پذیری زانو
از آنجا که آرتروز زانو اغلب حرکت زانو و پا را سخت می کند، تمرینات انعطاف پذیری بسیار مهم هستند. انجام آنها به طور مرتب می تواند به افزایش دامنه حرکتی، انعطاف پذیری زانوها و ترمیم عملکرد مفصل زانو کمک کند.
انجام هر دو تمرین تقویتی و انعطاف پذیری بسیار مهم است زیرا می تواند به سفت شدن زانو کمک کند. در زیر بعضی حرکات ورزشی مورد استفاده در ورزش درمانی زانو درد آورده شده است.
- بلند کردن پا
روی زمین یا سطح صاف دیگری روی پشت خود دراز بکشید. یک زانو خم کرده و پای خود را صاف بر روی زمین قرار دهید. پای دیگر را مستقیم نگه دارید، آن را تا ارتفاع زانوی مخالف بالا ببرید. حرکت را 10 تا 15 بار در سه ست تکرار کنید.
- اسکات زانو
با پشت خود در برابر دیوار بایستید، پاهای خود را به اندازه عرض شانه از هم جدا کنید. به آرامی زانوها را خم کرده و پشت خود را به دیوار بچسبانید. 5 تا10 ثانیه نگه دارید و سعی کنید خیلی خم نشوید. اگر در زانو احساس فشار یا ناراحتی دارید ، موقعیت خود را تغییر دهید. تمرین را تکرار کنید و هر بار سعی کنید موقعیت نشستن چند ثانیه بیشتر باشد.
تقویت انعطاف پذیری
انجام حرکاتی که انعطاف پذیری را افزایش می‌دهد، برای حفظ و یا بهبود دامنه حرکتی عضلات و مفصل‌ها مهم است. بیمار با داشتن مفصل‌ها و عضلات نرم و منعطف راحت‌تر می‌تواند در وضعیت‌های مختلف قرار بگیرد. همچنین عضلات منعطف نیروها را جذب و انرژی را پراکنده می‌کند و به این ترتیب از آسیب دیدگی جلوگیری می‌کند.
به علاوه عضلات منعطف در هر دو وضعیت استاتیک و دینامیک فعالیت موثر دارد. چنانچه حرکات انعطاف‌پذیری با حرکات تقویتی ترکیب شود، این عضلات نرم و قوی نیروی گشتاور بزرگتری را تولید می‌کند که نیروی خروجی بیشتری را به دست می‌دهد.
تقویت قدرت عضلانی
عامل صاف و متحرک نگه داشتن عضلات، قدرتی است که در عضله جاری است. قدرت عضلانی کافی برای حفظ حالت بدنی مناسب، تعادل و انجام فعالیت‌های روزمره ضروری است. نرمش‌های قدرتی حجم عضلات و متابولیسم را افزایش و توده بدنی را کاهش می‌دهد. انجام نرمش‌های قدرتی با استفاده از وزنه، کش‌های مقاومتی یا حتی وزن خود بدن ممکن می‌شود.
تقویت تعادل
تمرین‌های تعادلی با افزایش چالاکی و پایداری، عملکرد بیمار را بهبود می‌دهد. این حرکات برای طیف وسیعی از افراد مناسب است. برای ورزشکارانی که می‌خواهند عملکرد بهتری در میادین ورزشی داشته باشند، برای افرادی که به تازگی تحت عمل جراحی قرار گرفته‌اند و برای اشخاصی که از عصا یا واکر استفاده می‌کنند یا می‌خواهند از زمین خوردن و افتادن خود جلوگیری کنند، مهارت در حوزه تعادل بسیار مهم است.
تکنیک‌های ورزش درمانی
- حرکت فعال
حرکتی که توسط کنش ارادی عضلات در پاسخ به یک نیروی خارجی مخالف، انجام یا کنترل می‌شود، حرکت فعال نامیده می‌شود.
حرکت با بهره‌گیری از کمک: اگر هماهنگی یا قدرت عضله برای انجام حرکت کافی نباشد، یک نیروی خارجی برای جبران این ناتوانی اعمال می‌شود.
حرکت بدون کمک: عضلات درگیر فقط در معرض نیروهای گرانشی قرار می‌گیرد که بر بخش متحرک یا ثابت اعمال می‌شود.
حرکت در برابر مقاومت با استفاده از کمک: ممکن است عضلات آن‌قدر قوی باشد که بتواند در بخشی از دامنه حرکتی، تمرین را در برابر مقاومت انجام دهد، اما در بخش دیگر دامنه حرکتی، عملکرد مناسب را نداشته باشد. در این حالت نیروهای خارجی باید در هر بخش از دامنه حرکتی مطابق با توانایی عضله اعمال شود.
- حرکت غیرفعال
حرکات غیرفعال توسط یک نیروی خارجی در زمان غیرفعال بودن عضلات یا هنگامی انجام می‌شود که فعالیت عضلانی به طور ارادی حتی الامکان کاهش داده می‌شود تا انجام حرکت ممکن گردد.
حرکت‌های غیرفعال (پسیو) در حالت شل بودن عضلات مانند حرکات پیرامونی تکنیک‌های متحرک‌سازی غیرفعال با دست
حرکت وضعیتی در حالت فعال یا غیرفعال شروع می‌شود و پایان می‌یابد.
برای انجام حرکات فعال و وضعیتی، عضله در واکنش به نیاز ارائه شده به روشی مناسب با توانایی‌های بیمار، منقبض می‌شود.