التهاب فاشیای پلانتار:
التهاب فاشیای پلانتار (التهاب رباط کف پا) علت شایع درد پاشنه محسوب می شود.
فاشیای پلانتار، از قسمت قدامی تحتانی استخوان پاشنه (کالکانئوس) شروع شده و به قسمت های طرفی MTP متصل می شود و نقش مهمی در عملکرد پا دارد.
در هنگام گام برداشتن، زمانی که فرد پاشنه را از زمین جدا کرده تا وزن از عقب پا به پنجه منتقل شود، فاشیا کشیده و سفت شده و با کشیدگی آن استخوان های پا به بالا منتقل می شوند و متعاقب آن قوس های کف پا نیز عمیق تر می شوند. این عمل برای انتقال وزن از عقب پا به جلوی پا به منظور حرکت صحیح راه رفتن، بسیار امر مهمی است.
علایم بیمارارن مبتلا به فاشیای پلانتار
شایع ترین نشانه و علامت ابتلا به فاشیای پلانتار، یک درد تیز در زیر قوس و یا در پایین پا نزدیک پاشنه ی پا است. این بیماری معمولاً تنها در یک پا دیده می‌شود، اما امکان اینکه هر دو پا دچار شوند نیز وجود دارد.
درد بیمار با فعالیت هایی مانند بالا رفتن از پله، راه رفتن و دویدن تشدید می شود و در اغلب موارد با استراحت شاهد کاهش و از بین رفتن درد می شویم.
همچنین درد ناشی از التهاب فاشیای پلانتار، در شب و صبح هنگام بیدار شدن از خواب بیشتر خود را نشان می دهد.
پس از انجام فعالیت های طولانی، مانند مشاغلی که فرد مجبور است مدت زیادی را در حالت ایستاده باشد به دلیل افزایش تحریک یا التهاب کف پا، درد پاشنۀ پا شدیدتر می شود.
عوامل افزایش ریسک ابتلا به التهاب فاشیای پلانتار
التهاب فاشیای پلانتار در هر دو جنس مرد و زن به دیده می شود ولی در بین زنان، مخصوصا در ماه های پایان باردارید قدری شایع تر است.
بیشترین سن ابتلا به این عارضه بین 40 تا 70 سال است و اغلب افرادی که دارای شغل هایی هستند که به مدت زمان طولانی می ایستند، بیشترین ابتلا را دارند. مانند کارگران کارخانه یا پیش خدمتان رستوران و آرایشگران.
ورزشکاران و دونده هایی که مدتهاست به این ورزش مشغولند نیز در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.
یکی از مهم ترین عوامل افزایش احتمال التهاب فاشیای پلانتار، مشکلات ساختاری در پاهای فرد است، مانند قوس بسیار زیاد یا صافی کف پا.
همچنین سفتی تاندون های آشیل، که ماهیچه های ساق پا را به پاشنۀ پا متصل می کند، ممکن است منجر به این عارضه و درد کف پا شود.
استفاده ی مداوم از کفش هایی با کفی نرم و یا کفشی که در قسمت قوس پا تکیه گاه ضعیفی داشته باشد نیز می تواند یکی از عوامل ابتلا به این آسیب باشد.
در بسیاری از موارد افرادی که دچار چاقی و اضافه وزن هستند نیز به التهاب فاشیای پلانتار، مبتلا می شوند.
تفاوت خار پاشنه و التهاب فاشیای پلانتار
خار پاشنه، معمولاً به خودی خود عاملی برای ایجاد درد در ناحیه ی کف پا نیست و بسیاری از افراد مبتلا به خار پاشنه،هیچ گونه علائمی ندارند. در شرایط وجود این عارضه، درد پاشنه به دلیل وضعیت پا ایجاد می شود.
اما باید به این نکته توجه کنید که در موارد زیادی افراد که دچار التهاب فاشیای پلانتار هستند، دچار خار پاشنه نیز هستند.
خار پاشنه :
خار پاشنه در اصل نوعی خار استخوان یا رسوب کلسیم است که به سمت پشت استخوان پاشنه، جایی که فاشئیت پلانتار وارد می‌شود، ایجاد می‌شود. این برجستگی‌های کوچک و ناهموار استخوان معمولاً در نتیجه ی ضربه‌ها یا آسیب دیدگی به پاشنه پا ایجاد می‌شود. این بدان معناست که در بیشتر موارد خار پاشنه، در اثر فاشیای پلانتار ایجاد می‌شود. اگر فاشیای پلانتار برای مدت طولانی آسیب ببیند، بدن در نهایت خار پاشنه ایجاد میکند.
ناهنجاری عمومی :
در واقع، حدود ۱۰٪ از مردم خار پاشنه دارند، چه بدانند چه ندانند، اما فقط ۵٪ از آن ها که به این عارضه مبتلا هستند، درد پاشنه دارند. همانطور که گفته شد، دلیل واقعی درد در اکثر این افراد، فاشیای پلانتار است.
یک راه برای آن که بتوانیم درد این دو عارضه را باهم متمایز کنیم این است که بدانیم، درد ناشی از فاشیای پلانتار ممکن است در قوس و همچنین پاشنه پا احساس شود ولی در موارد نادری که خار پاشنه به طور مستقل باعث ایجاد درد شود، درد آن ضربه ای در پاشنه متمرکز خواهد شد.
اما در اغلب موارد برای تشخیص و افتراق این دو عارضه نیاز به بررسی پزشک است.
درمان التهاب فاشیای پلانتار
در ابتدا برای کنترل درد و التهاب در محل اتصال فاشیا به استخوان پاشنه و حذف استرس های ناخواسته بر روی فاشیا و پس از آن برای برگرداندن قدرت و تحرک بافت ها و اصلاح فاکتور های مکانیکی، پزشک چند راهکار را به بیمار پیشنهاد می کند، از جمله:
استراحت
استراحت و ترک فعالیت هایی که منجر به بروز التهاب در این ناحیه شده اند، اولین و مهم ترین قدم برای درمان به حساب می آید.
میزان استراحت و محدوده ی فعالیت بیمار به میزان آسیب بستگی دارد. ممکن است ورزشکاری مجبور شود، برای مدتی ورزش و فعالیت های مشابه آن را کنار بگذارد.
ماساژ یخ
ماساژ یخ یک روش بسیار موثر در کاربرد یخ است. ماساژ یخ برای به حداقل رساندن التهاب اضافی ناشی از فعالیت ها و عوامل ایجاد آن لسیار مفید است.
راحت ترین روش استفاده، بطری آب یخ زده است. شما می‌توانید به مدت 10 تا 15 قیقه، پاهای خود را روی بطری آب یخ زده جلو و عقب کنید.
استفاده از اسپیلت
استفاده از اسپلیت ها و پابند های مخصوص نیز یکی از دیگر روش های درمانی است، بیمار می تواند از آن ها برا نگه داشتن پاها به صورت 90 درجه به هنگام خواب استفاده کند. این عمل می‌تواند از درد و گرفتگی صبحگاهی جلوگیری نماید.
تزریق استروئید
در مواردی که درد بیمار شدید باشد، می توان از تزریق کورتون ها استفاده شود. استروئید به دردناک ترین قسمت فاشیای کف پا تزریق خواهد شد.
این ماده به کاهش درد تا یک ماه کمک خواهد کرد، همچنین التهاب را برای مدت زمانی طولانی تر کاهش خواهد می دهد.
فیزیو تراپی التهاب فاشیای پلانتار
فیزیوتراپی یکی از اجزای کلیدی و مهم درمان التهاب فاشیای پلانتار می‌باشد که از طریق کشش لیگامان و زردپی آشیل انجام می‌شود. فیزیوتراپیست می‌توانند با آموزش حرکات ورزشی که موجب تقویت عضلات ناحیه پایینی پاها می‌شوند و به تعادل راه رفتن و کاهش فشار برروی فاشیای پلانتار در پاها کمک کنند.
فیزیوتراپیست چه می کند:
در فیزیوتراپی از ماساژ، لیزر درمانی، جریانات الکتروتراپی ، امواج فراصوت و در صورت نیاز از شاک ویو درمانی استفاده می شود، اما اصلی ترین بخش درمان در فیزیوتراپی مربوط به تمرین درمانی است.
فیزیوتراپیست مجموعه ای از تمرینات را برای تقویت عضلات مچ و کف پا را به بیمار آموزش می دهد که کمک به تثبیت راه رفتن و کاهش فشار ناشی از فعالیت های روزانه و ورزش میکند.
تمرین درمانی
1_ روی پله بایستید :
پایی که آسیب دیده عقب تر قرار دهید تا کشش را پشت عضله ی ساق احساس کنید، زانوی پایی که روی پله هست کمی خم می شود.
کشش را 10 ثانیه نگه دارید و 8_10 با حرکت تکراری کنید!
2_ روی زمین بنشینید،
پا ی آسیب دیده را صاف دراز کنید، سپس حوله یا پارچه ای را به دور پای آسیب دیده حلقه کنید، حوله را به سمت بدن بکشید تا کشش را در پشت پا ی خود احساس کنید.
این وضعیت را 15 تا 30 ثانیه نگخ دارید و حرکت را 5 بار تکرار کنید!
3_ به فاصله ی یک دست:
از دیوار قرار بگیرید و سپس پای آسیب دیده را نسبت به پای سالم خود عقب تر بگذارید؛ پس از آن درحالی که کف دستانتان را روی دیوار قرار داده اید، به آرامی بدن را به دیوار نزدیک کنید. انگشت ها رو به دیوار و تا جایی که در ناحیه ی ساق پا کشش احساس شود، در این وضعیت 15 ثانیه بمانید، سپس به موقعیت اول برگردید.
می توانید در طول روز این حرکت را چنر بار تکرار کنید!
4_ تصویر سمت چپ:
پنجه ی پا را تا حدی که کشش را در کف پا ی خود احساس کنید به سمت بالا بکشید، 15 ثانیه نگه داشته و سپس رها کنید.
این عمل را 15 بار تکرار کنید!
تصویر سمت راست:
همانند کششی که در تصویر سمت چپ ایجاد کرده اید را انجام دهید، سپس پنجه را نگه داشته و حالا با شست دست خود کف پا را فشار داده و نقاط دردناک را ماساژ دهید.
جراحی التهاب فاشیای پلانتار
در مواردی که عارضه بسیار شدید باشد و بیمار با درمان های فوق بهبود نیابد از عمل جراحی استفاده می شود.
جراحی شامل آزاد کردن فاشیای پلانتار در محل اتصال فوقانی فاشیا به استخوان پاشنه و همچنین برداشتن زواید استخوانی و بافت اسکار از محل عارضه می باشد. احتمال بروز عارضه پس از عمل جراحی وجود دارد.
