الکتروتراپی چیست؟
الکتروتراپی شامل طیف وسیعی از روش‌های درمانی است که برای بسیاری از بیماری های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. شما باید در نظر داشته باشید که هر شکلی از فیزیوتراپی می تواند برای روند درمانی خاصی مناسب باشد.
از الکتروتراپی در امراضی مانند:
- کاهش درد
- بهبود گردش خون
- ترمیم بافت‌ها
- تقویت عضلات و پیشبرد رشد استخوان که منجر به بهبود عملکرد جسمی می‌شود.
الکتروتراپی یکی از ابزارهای طب فیزیکی و فیزیوتراپی محسوب می‌شود که بر اساس ارزیابی شرایط فرد و نظر متخصص می‌تواند به‌عنوان بخشی از فرایند درمانی مورد استفاده قرار گیرد. امروزه انواع مختلفی از دستگاه‌های الکتروتراپی در کلینیک‌های توان‌بخشی موجود است. دستگاه TENS یکی از معروف‌ترین گزینه‌های الکتروتراپی می باشد. در الکتروتراپی اعصاب و فیبرهای حرکتی عضلات، با دستگاه TENS به‌وسیله پدهای الکتریکی که بروی پوست قرار می‌گیرد، تحت تحریک الکتریکی قرار می‌گیرند. درالکتروتراپی ، با استفاده از تغییراتی که در فرکانس و شدت پالس‌های الکتریکی ایجاد می‌شود، عضلات و اعصاب تحت تحریک الکتریکی قرار می‌گیرند. این کار باعث تسکین درد، ترمیم زخم‌ها و بهبود توانایی عضلات می‌شود.
این کلینیک طرف قرار داد با بسیاری از سازمان های بیمه است : لینک مستقیم : فیزیوتراپی بیمه
نگاهی تخصصی‌تر به این شکل از فیزیوتراپی
واحد‌های الکتروتراپی معمولا متشکل شده از یک دستگاه باتری‌خور که به سیم‌هایی متصل است. این سیم‌ها برای چسباندن پدهای الکترود هستند و روی پوست قرار می‌گیرند. پدهای الکترود چسبنده هستند پس به پوست می‌چسبند. زمانی که الکترود‌ها متصل شوند و دستگاه روشن شود، یک جریان الکتریکی ملایم به وسیله الکترود به پوست ارسال می‌شود.
برخی از دستگاه‌های الکتروتراپی جدید‌تر، سیم‌ها کنار گذاشته شده‌اند و دستگاه از الکترود‌ها و قسمت باتری‌خور تشکیل شده که می‌تواند روی کمر، دست، پا یا هر جای دیگری در طول کار یا فعالیت روزمره قرار گیرد. یک کنترل دستی برای تنظیم سطح تحریک هم مورد استفاده است. مادامی که بسیاری از مردم الکتروتراپی را مفید می‌دانند، برخی هم به آن اعتقادی ندارند.
الکتروتراپی چگونه انجام می‌شود؟
امروزه انواع مختلفی از روش‌های الکتروتراپی وجود دارد که شامل امواج مافوق صوت، اینترفرانشیال تراپی (interferential therapy)، تحریک الکتریکی عصب از روی پوست (TENS)، لیزر درمانی و تحریک عضله است. در روش امواج مافوق صوت از امواج صوتی برای تسریع فرآیند درمان استفاده می‌شود، در حالی که در روش اینترفرانشیال و تحریک الکتریکی عصب از روی پوست، درد و ناراحتی بیمار از طریق دستکاری وضعیت اعصابی که مسئولیت ایجاد احساس درد و ناراحتی را بر عهده دارند، تسکین پیدا می‌کند.
علاوه بر این گاهی اوقات از لیزر درمانی برای ترمیم بافت آسیب‌دیده استفاده می‌شود. استفاده از لیزر در این شرایط به معنی این است که امکان درمان دقیق و سریع بیمار در این حالت امکان‌پذیر میباشد.
با توجه به این که شرایط مختلف درمان از فردی به فرد دیگر کاملا متفاوت میباشد و در نتیجه با توجه به شرایط مختلف افراد، از انواع مختلفی از الکتروتراپی استفاده می‌گردد. به‌عنوان مثال استفاده از امواج اولتراسونیک در درمان آسیب دیدگی ساختارهای متراکم کلاژنی، مثل تاندون‌ها و رباط‌ها استفاده می‌شود. استفاده از پالس‌های موج کوتاه، برای درمان بافت‌های یونی مثل عضلات مؤثر است. فیزیوتراپیست‌ها اغلب الکتروتراپی را با روش‌های دیگر توان‌بخشی ترکیب می‌کنند.
موارد کاربرد الکتروتراپی
- آرتروز
- کمردرد مزمن
- دردهای مزمن
- درد گردن
- آسیب اعصاب محیطی
- انواع سردرد و میگرن
- آسیب دیدگی های ورزشی
- درد سیاتیک
- تنگی کانال نخاعی
- فتق دیسک کمر
- درد و آسیب های شانه مانند آسیب روتاتور
- پس از جراحی تعویض مفصل لگن
- تنیس البو
- تاندونیت و بورسیت
- درد های مفصلی
- روماتیسم مفصلی
- درد پس از اعمال جراحی
- درد زایمان
- پس از شکستگی ها
- فیبرومالژی
- ضعف عضلانی
- بی اختیاری ادرار
- ضعف عضلات کف لگن
- دررفتگی کشکک زانو
عوارض الکتروتراپی
الکتروتراپی یکی از ایمن‌ترین روش‌های درمان امروزی است، در برخی موارد نباید از آن برای افراد استفاده شود. این موارد در ادامه مورد بررسی قرار گرفته‌اند. در مواردی که فرد در دوره سه ماه اول بارداری قرار داشته باشد (به هر حال در طول دوره‌های سه ماه دوم و سوم بارداری تحت نظارت پزشک می‌توان از این درمان استفاده کرد). در مواردی که فرد احساس بی‌حسی و گزگز در ناحیه تحت درمان داشته باشد. در مواردی که فرد قبلاً به اختلال سیستم لنفاوی دچار شده باشد. در حقیقت تحریک الکتریکی عصب از روی پوست می‌تواند بر عملکرد سیستم لنفاوی تاثیر گذاشته و باعث تجمع مایع در نقاط تحت درمان شود.
شایع ترین عوارض
شایع ترین عارضه جانبی الکتروتراپی، حساسیت پوستی یا راش است که به خاطر چسبندگی الکترود ها یا نواری که الکترود ها را در محل نگه می دارد، به وجود می آید. انجام بیش از حد الکتروتراپی می تواند باعث احساس سوختگی در پوست شود. دستورالعمل ها درباره مدت زمان این درمان باید به دقت دنبال شود تا از وقوع هر مشکلی پیشگیری شود. تحریک الکتریکی نباید بر روی غدد بدخیم یا نواحی که پوست ترک خورده دارند و یا در محدوده عفونت انجام شود. کوفتگی، خونریزی و یا عفونت ممکن است در مواردی که الکتروتراپی به پوست نفوذ می کند، رخ دهد.
قرار دادن پد ها روی قلب یا ضربان ساز قلب می تواند باعث آریتمی قلبی شود و قرار دادن آن ها روی شکم زن باردار می تواند باعث آسیب به جنین شود. در واقع به طور کلی به افرادی که از ضربان ساز قلب استفاده می کنند یا زنان باردار توصیه می شود روی هم رفته از الکتروتراپی اجتناب کنند. قرار دادن پد ها روی گلو می تواند موجب فشار خون پایین شود. استفاده از الکتروتراپی در حین رانندگی توصیه نمی شود.
نکته:
علاوه بر این در هنگام استفاده از این درمان باید وضعیت پوست فرد نیز مورد توجه قرار گیرد. به این ترتیب معمولاً به افراد توصیه می‌شود قبل از استفاده از الکتروتراپی در فیزیوتراپی با متخصص طب فیزیکی در ارتباط با موارد زیر ملاقات و مشورت کنند:
- استفاده از دستگاه‌های تنظیم کننده ضربان قلب
- مشکلات قلبی عروقی
- ابتلا به سرطان
- کاهش وزن زیاد به صورت غیر منتظره
- احساس درد و ناراحتی غیرعادی
- بیماری صرع
- سکته مغزی کامل یا ناقص (حمله ایسکمی گذرا)
روش‌های الکتروتراپی
- الکتروتراپی با دستگاه TENS
در این روش پدهای الکتریکی بر روی پوست قرار گرفته و تحریک الکتریکی از طریق آن ها به اعصاب و فیبرهای حرکتی عضلات منتقل می شود.
پدها روی نواحی دردناک بدن قرار داده شده و با استفاده از آن ها جریان الکترکی ضعیفی به بافت آسیب دیده منتقل می‌شود.
در این روش تحریک اعصاب سبب می شود انتقال پیام درد به سیستم عصبی مرکزی مختل شده و درد تسکین یابد.
الکتروتراپی تنس همچنین با تحریک سلول ها به ترشح محرک های ضددرد طبیعی به کاهش احساس درد کمک می کند.
الکتروتراپی تنس فقط منطقه ای از بدن را که دچار درد و ناراحتی است تحت تاثیر قرار می دهد و به این جهت عوارض مصرف داروهای شیمیایی که تمام بدن را درگیر می کنند در پی ندارد.
- اولتراسوند
اولتراسوند تراپی نیز یکی از روش های الکتروتراپی است که به ترمیم و بازسازی بافت های آسیب دیده و همچنین تسکین درد کمک می کند.
در این روش امواج صوتی با فرکانس بالا بر بافت مورد نظر وارد شده و به بهبودی مشکلات موجود کمک می کند.
- امواج کوتاه پالسی
تاثیرات درمانی امواج کوتاه پالسی مشابه با امواج اولتراسوند بوده و تسکین درد و التهاب کمک می کند.
- امواج تداخلی (IFT)
این روش نوع عمیق تری از TENS است که در طی آن از دو جریان فرکانسی بالا استفاده می‌شود.
این امواج به بافت های عمقی بدن نفوذ کرده و سلول های این قسمت را تحریک می کند.
متخصص فیزیوتراپی برای انجام این روش دو اسفنج مرطوب را روی پوست بدن قرار داده و بوسیله آن ها جریان الکتریکی ضعیفی را به بافت مورد نظر هدایت می کند.
