برآمدگی استخوان مچ دست

علل، علائم و روش‌های درمان

برآمدگی در ناحیه مچ دست یکی از مشکلات شایع ارتوپدی است که می‌تواند برای بسیاری از افراد، به‌ویژه کسانی که فعالیت‌های تکراری با دست دارند، آزاردهنده و نگران‌کننده باشد. این برآمدگی ممکن است دردناک یا بدون درد باشد و در بسیاری از موارد با کاهش عملکرد دست همراه شود. در این مقاله، به بررسی دلایل مختلف برآمدگی مچ دست، علائم همراه، روش‌های تشخیص و درمان خواهیم پرداخت.

 

علل شایع برآمدگی استخوان مچ دست

1.کیست گانگلیون (Ganglion Cyst)

کیست گانگلیون رایج‌ترین علت برآمدگی در مچ دست است. این کیست‌ها کیسه‌هایی پر از مایع ژلاتینی هستند که معمولاً در قسمت پشتی مچ دست (پشت دست) ظاهر می‌شوند، ولی ممکن است در سمت کف دست یا حتی روی انگشتان نیز دیده شوند.

دلیل اصلی تشکیل این کیست‌ها مشخص نیست، اما معمولاً با حرکات مکرر مفاصل یا صدمات جزئی مرتبط هستند. کیست گانگلیون ممکن است با درد، احساس فشار یا بی‌حسی همراه باشد، به‌ویژه اگر روی اعصاب مجاور فشار وارد کند.

 

2. برجستگی‌های استخوانی (Bone Spurs)

رشد غیرطبیعی استخوان یا زائده‌های استخوانی می‌تواند در اثر ساییدگی مفاصل یا آسیب‌دیدگی به وجود آید. در شرایطی مانند آرتروز، مفاصل مچ‌دست دچار تغییرات ساختاری می‌شوند که منجر به رشد زوائد استخوانی و در نتیجه برآمدگی می‌شود.

3. آرتروز مچ دست

بیماری آرتروز باعث تخریب غضروف مفصلی می‌شود. در پاسخ به این تخریب، بدن ممکن است با ایجاد زوائد استخوانی سعی در محافظت از مفصل کند که این حالت موجب برجستگی در ناحیه مچ می‌شود. درد، خشکی مفصل و کاهش دامنه حرکتی از علائم همراه هستند.

 

4. ضربه یا شکستگی‌های قدیمی

برخی شکستگی‌ها یا دررفتگی‌های درمان نشده یا درمان‌شده به‌صورت ناقص می‌توانند منجر به بدشکلی استخوان و در نهایت برآمدگی شوند. این نوع برآمدگی‌ها معمولاً در معاینه فیزیکی و عکس‌برداری با اشعه ایکس مشخص می‌شوند.

5. استخوان‌های اضافی یا ناهنجاری‌های مادرزادی

برخی افراد به‌صورت مادرزادی دارای استخوان‌های اضافی در ناحیه مچ هستند، مانند استخوان “اکسسوری اسکافوئید”. این موارد معمولاً بدون علامت‌اند اما گاهی باعث ایجاد برآمدگی محسوس می‌شوند.

6. تومورهای خوش‌خیم استخوانی یا بافت نرم

تومورهایی مانند لیپوما (توده چربی)، انکندروم (تومور خوش‌خیم غضروفی) یا استئوکوندروما (توده استخوانی) ممکن است در ناحیه مچ رشد کرده و به‌صورت یک برجستگی دیده شوند. هرچند که این موارد نادرتر هستند.

 

علائم همراه برآمدگی مچ دست

وجود برآمدگی در مچ ممکن است با علائم زیر همراه باشد:

• درد به‌ویژه هنگام حرکت دادن مچ یا فشار آوردن روی آن
• تورم یا التهاب اطراف برآمدگی
• بی‌حسی یا گزگز انگشتان (اگر اعصاب تحت فشار قرار گرفته باشند)
• ضعف در عملکرد دست
• کاهش دامنه حرکتی
• سفتی مفصل، به‌ویژه هنگام صبح

نکته مهم این است که بسیاری از برآمدگی‌ها بدون درد هستند و ممکن است فرد فقط به‌دلیل ظاهر آن نگران باشد.

تشخیص

برای تشخیص دقیق علت برآمدگی مچ دست، پزشک با توجه به تشخیص خود ممکن است مراحل زیر را طی می‌کند:

1. معاینه فیزیکی:

بررسی اندازه، موقعیت، قوام و تحرک توده با لمس دست.

2. تصویربرداری پزشکی:

• عکس‌برداری با اشعه X: برای بررسی مشکلات استخوانی مانند شکستگی یا زوائد استخوانی.
• سونوگرافی: مفید برای تشخیص کیست‌های پر از مایع.
• MRI: برای مشاهده بافت‌های نرم، اعصاب و توده‌های عمقی‌تر.
• CT scan: گاهی برای بررسی دقیق‌تر ساختار استخوانی استفاده می‌شود.

3. آسپیراسیون (کشیدن مایع) :

در صورتی که پزشک به کیست گانگلیون مشکوک باشد، ممکن است مقداری از مایع داخل توده را خارج کند تا بررسی‌های آزمایشگاهی انجام دهد یا به تشخیص قطعی برسد.

درمان‌های رایج برآمدگی مچ دست

درمان به نوع علت بستگی دارد. گزینه‌های درمانی شامل موارد زیر هستند:

1. درمان‌های غیرجراحی:

• استراحت و اجتناب از فعالیت‌های تکراری
• استفاده از آتل یا مچ‌بند برای بی‌حرکت نگه‌داشتن مفصل و کاهش فشار
• داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن برای کاهش درد و تورم
• فیزیوتراپی برای بازیابی دامنه حرکت و کاهش فشار از روی مفاصل و اعصاب
• تزریق کورتون در موارد خاص، به‌ویژه برای کاهش التهاب در کیست‌های دردناک

2. درمان با آسپیراسیون (کشیدن مایع) :

برای کیست‌های گانگلیون، می‌توان با سوزن مایع درون آن را تخلیه کرد. البته احتمال عود کیست وجود دارد.

3. جراحی:

زمانی که درمان‌های محافظه‌کارانه مؤثر نباشند یا برآمدگی دردناک و آزاردهنده باشد، جراحی توصیه می‌شود. جراحی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• خارج کردن کیست یا توده
• برداشتن زوائد استخوانی
• ترمیم مفصل آسیب‌دیده

پیشگیری از بروز یا عود برآمدگی مچ دست

اگرچه همیشه نمی‌توان از بروز این برآمدگی‌ها جلوگیری کرد، رعایت برخی نکات می‌تواند احتمال وقوع یا عود آن‌ها را کاهش دهد:

• اجتناب از حرکات تکراری و فشار زیاد به مچ دست
• استفاده از مچ‌بند در هنگام فعالیت‌های شدید یا ورزشی
• گرم‌کردن و نرمش قبل از فعالیت‌های سنگین دستی
• مراجعه سریع به پزشک در صورت احساس درد یا برآمدگی برای پیشگیری از پیشرفت بیماری

فیزیوتراپی

بخش فیزیوتراپی مچ دست (به‌ویژه زمانی که علت آن کیست گانگلیون، آرتروز، یا آسیب‌های مفصلی باشد) نقش مهمی در کاهش درد، بهبود عملکرد و پیشگیری از عود دارد. در ادامه، جزئیات کامل فیزیوتراپی در این زمینه آورده شده است:

فیزیوتراپی برای برآمدگی مچ دست

فیزیوتراپی می‌تواند به کاهش التهاب، بهبود حرکت مفصل، تقویت عضلات اطراف مچ و در نهایت کاهش فشار از روی برآمدگی یا علت زمینه‌ای آن کمک کند. بسته به نوع مشکل، فیزیوتراپیست برنامه‌ای خاص و مرحله‌به‌مرحله طراحی می‌کند.

اهداف فیزیوتراپی:

• کاهش درد و التهاب
• افزایش دامنه حرکتی مفصل مچ
• بهبود قدرت عضلانی و ثبات مفصل
• کاهش فشار روی کیست یا بافت آسیب‌دیده
• پیشگیری از ضعف عضلانی و خشکی مفصل

روش‌های فیزیوتراپی متداول

1. تکنیک‌های دستی (Manual Therapy):

شامل ماساژ ملایم، کشش مفصل (Mobilization) و مانورهای مخصوص برای کاهش چسبندگی و بهبود حرکت مفصل مچ.

2. تمرینات تقویتی و کششی:

فیزیوتراپیست تمریناتی برای تقویت عضلات ساعد، مچ و انگشتان پیشنهاد می‌دهد. این تمرینات به حفظ ثبات مچ و جلوگیری از فشار بیش از حد روی مفصل کمک می‌کنند.

همچنین تمرینات کششی برای بهبود انعطاف‌پذیری عضلات و تاندون‌ها تجویز می‌شود.

3. درمان با دستگاه‌های فیزیوتراپی:

• اولتراسوند تراپی: با امواج صوتی عمقی، التهاب را کاهش داده و به ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده کمک می‌کند.
• تحریک الکتریکی (TENS): برای کاهش درد با استفاده از پالس‌های الکتریکی ضعیف.
• لیزر درمانی: برای کاهش درد مزمن و افزایش خون‌رسانی به ناحیه.
• سرما و گرما درمانی: استفاده از یخ یا پد گرم برای کاهش التهاب و بهبود جریان خون.

 4.آموزش نحوه صحیح استفاده از دست:

آموزش‌هایی برای اصلاح نحوه استفاده از مچ دست در حین فعالیت‌های روزمره (مثل تایپ، بلند کردن اجسام، نوشتن و غیره) جهت جلوگیری از وارد آمدن فشار بیش از حد به مچ.

5. استفاده از بریس یا اسپلینت:

گاهی فیزیوتراپیست پیشنهاد می‌دهد برای مدتی از آتل نرم یا مچ‌بند استفاده شود تا مفصل در حالت مناسب قرار بگیرد و از تحریک بیشتر آن جلوگیری شود.

مدت و تعداد جلسات فیزیوتراپی

مدت زمان مورد نیاز برای فیزیوتراپی بسته به شدت مشکل متفاوت است. معمولاً بین ۴ تا ۸ هفته طول می‌کشد، و جلسات ۲ تا ۳ بار در هفته انجام می‌شود. در برخی موارد مزمن، ممکن است دوره درمان طولانی‌تر باشد.

نکته مهم:

فیزیوتراپی زمانی بیشترین اثر را دارد که در مراحل اولیه مشکل شروع شود. در موارد پیشرفته یا زمانی که توده بسیار بزرگ یا دردناک باشد و عملکرد دست به‌شدت کاهش یافته باشد، ممکن است نیاز به جراحی باشد و فیزیوتراپی بعد از آن به عنوان بازتوانی ادامه یابد.

نتیجه‌گیری

برآمدگی مچ دست یک نشانه نسبتاً شایع با علل مختلف است، از جمله کیست‌های بی‌خطر گرفته تا مشکلات استخوانی و مفصلی. تشخیص صحیح با کمک پزشک و تصویربرداری مناسب می‌تواند مسیر درمان را مشخص کند. بیشتر این موارد خوش‌خیم هستند، اما پیگیری به‌موقع برای جلوگیری از عوارض احتمالی ضروری است. در صورت مشاهده هرگونه برآمدگی جدید یا تغییر در وضعیت دست، توصیه می‌شود از خوددرمانی پرهیز کرده و با پزشک مشورت نمایید.

اگر به دنبال فیزیوتراپی در نارمک هستید ،کلینیک ما می تواند انتخاب مناسبی برای شما باشد.

حسن بسیار خوب کلینیک ما طرف قرارداد بودن با بیمه ها می باشد که می تواند از نظر هزینه کمک زیادی به شما می کند.

بیمه های طرف قرارداد فیزیوتراپی مدنی:

طرف قرارداد تامین اجتماعی

طرف قرارداد خدمات درمانی

طرف قرارداد نیروهای مسلح

طرف قرارداد بانک سپه

طرف قرارداد بانک ملت

طرف قرارداد شهرداری