درمان گودی کمر با فیزیوتراپی

 راهکارهای مؤثر برای اصلاح لوردوز کمری

گودی کمر یا لوردوز کمری (Lumbar Lordosis) یکی از ناهنجاری‌های شایع ستون فقرات است که در آن انحنای طبیعی پایین کمر افزایش یافته و منجر به برجستگی شکم و باسن به سمت بیرون می‌شود. این عارضه می‌تواند در اثر ضعف عضلات، اختلالات ساختاری، چاقی، بارداری یا وضعیت بدنی ناصحیح ایجاد شود. درمان گودی کمر در بسیاری از موارد بدون جراحی و با استفاده از فیزیوتراپی، ورزش و اصلاح سبک زندگی ممکن است.

در این مقاله به بررسی کامل درمان گودی کمر با فیزیوتراپی، اهداف درمان، تکنیک‌های رایج و تمرینات اصلاحی پرداخته‌ایم.

برای بررسی گودی کمر (لوردوز) در خانه، چند تست ساده وجود دارد که می‌تواند نشان دهد آیا انحنای کمری شما از حد طبیعی بیشتر است یا نه. در ادامه، دو روش رایج برای تست گودی کمر در منزل آورده شده است:

1. تست دیوار (Wall Test)

وسایل مورد نیاز: فقط یک دیوار صاف

نحوه انجام:

1. صاف بایستید و پشت خود را به دیوار بچسبانید.
2. پاشنه پا، باسن، پشت شانه‌ها و پشت سر باید با دیوار تماس داشته باشند.
3. حالا یک دست خود را از پشت کمر (بین کمر و دیوار) عبور دهید.

تفسیر نتایج:

• اگردست شما به‌راحتی و با فاصله زیاد بین دیوار و کمر قرار می‌گیرد، احتمال گودی کمر زیاد وجود دارد.
• اگر تقریباً یک دست به‌سختی از آن فاصله عبور می‌کند، وضعیت کمر طبیعی است.
• اگر فضای پشت کمر خیلی کم یا چسبیده باشد، ممکن است گودی کمر کاهش یافته (صاف بودن بیش از حد کمر) باشد.

2. تست خوابیده روی زمین (Flat Surface Test)

وسایل مورد نیاز: سطح صاف (مثل کف اتاق یا تشک سفت)

نحوه انجام:

1. به پشت روی زمین بخوابید، زانوها را خم نکنید.
2. دست خود را بین کمر و زمین قرار دهید.

تفسیر نتایج:

• اگرفضای زیادی زیرکمر حس می‌کنید ومی‌توانید به‌راحتی دستتان را حرکت دهید، گودی کمر زیاداست.
• اگر فضای کمی هست یا اصلاً نیست، گودی کمر نرمال یا کاهش‌یافته است.

* نکات مهم:

• این تست‌ها تشخیص دقیق پزشکی نیستند، فقط برای ارزیابی اولیه و آگاهی فردی طراحی شده‌اند.
• در صورت مشاهده علائم درد، بی‌حسی، یا خستگی مزمن کمری، حتماً برای تشخیص دقیق به فیزیوتراپیست یا ارتوپد مراجعه کنید.

علائم و نشانه‌های گودی کمر

• افزایش قوس کمری هنگام ایستادن یا راه رفتن
• درد در ناحیه پایین کمر، به‌ویژه پس از ایستادن طولانی
• خستگی سریع عضلات کمری
• محدودیت در انعطاف‌پذیری و حرکت
• برجسته شدن باسن و شکم
• در موارد شدید: فشار به دیسک‌های بین‌مهره‌ای و بروز فتق دیسک

علت گودی کمر

یا لوردوز بیش‌ازحد می‌تواند به دلایل مختلفی مربوط باشد. برخی از رایج‌ترین علل عبارتند از:

۱. ضعف عضلات شکم و باسن

وقتی عضلات شکم و عضلات سرینی ضعیف باشند، کنترل لگن کاهش پیدا می‌کند و لگن به سمت جلو می‌چرخد، که باعث افزایش قوس کمری می‌شود.

۲. کوتاهی عضلات خم‌کننده ران (هیپ فلکسورها)

عضلاتی مانند ایلیوپسواس (Iliopsoas) اگر سفت یا کوتاه شده باشند، لگن را به جلو می‌کشند و گودی کمر افزایش می‌یابد.فیزیوتراپیست با معاینه و انجام تست ها متوجه این مشکل می شود.

۳. وضعیت بدنی ناصحیح

نشستن طولانی‌مدت با قوس کمر زیاد، ایستادن با شکم بیرون‌زده یا استفاده نادرست از بدن در فعالیت‌های روزمره می‌تواند موجب ایجاد یا تشدید لوردوز شود.

۴. چاقی شکمی

افزایش وزن در ناحیه شکم باعث کشیده شدن تنه به جلو و افزایش فشار بر ستون فقرات کمری می‌شود.

۵. بارداری

در دوران بارداری، به دلیل تغییر مرکز ثقل بدن و شل شدن رباط‌ها، گودی کمر معمولاً افزایش می‌یابد.

۶. بیماری‌های مادرزادی یا ساختاری

برخی افراد به‌طور مادرزادی دچار قوس کمری بیشتر هستند مثل افرادی که اسکولیوز یا انحراف ستون فقرات دارند ،یا به بیماری‌هایی مثل لوردوز مادرزادی، اسپوندیلولیستزیس یا کیفوز جبرانی مبتلا هستند.

۷. استفاده زیاد از کفش پاشنه‌بلند

پوشیدن مداوم کفش پاشنه‌بلند موجب تغییر زاویه لگن و افزایش انحنای ستون فقرات کمری می‌شود.

در صفحه اینستاگرام مطب در این مورد  توضیح دادیم. ( لینک )

 

۸. مشکلات عصبی-عضلانی

برخی بیماری‌ها مثل فلج مغزی، دیستروفی عضلانی یا عدم تعادل‌های عصبی-عضلانی می‌توانند باعث ایجاد لوردوز شوند.

 

فیزیوتراپی؛ مؤثرترین درمان غیرجراحی گودی کمر

فیزیوتراپی یکی از اصلی‌ترین و مؤثرترین روش‌های درمان گودی کمر است. برنامه فیزیوتراپی بر اساس شدت ناهنجاری، علت ایجاد آن و وضعیت عضلانی بیمار تنظیم می‌شود. هدف کلی فیزیوتراپی بازگرداندن انحنای طبیعی ستون فقرات، تقویت عضلات پشتیبان، کاهش درد و اصلاح الگوی حرکتی است.

اهداف درمان فیزیوتراپی در گودی کمر

1. کاهش درد و گرفتگی عضلات پایین کمر
2. بهبود تعادل عضلانی بین عضلات شکم، لگن و کمر
3. تقویت عضلات ضعیف (مانند شکم و سرینی)
4. کشش عضلات کوتاه‌شده (مانند عضلات خم‌کننده لگن و کمر)
5. اصلاح وضعیت بدنی (Posture Correction)
6. پیشگیری از پیشرفت ناهنجاری و کاهش فشار بر مهره‌ها

تکنیک‌های رایج فیزیوتراپی در درمان گودی کمر

1. تمرینات اصلاحی

مهم‌ترین بخش درمان، تمرینات کششی و تقویتی هستند که به تدریج انحنای بیش‌ازحد را کاهش داده و عضلات اطراف ستون فقرات را متعادل می‌کنند. این تمرینات توسط فیزیوتراپیست طراحی و به صورت تدریجی اجرا می‌شود.

2. ماساژ درمانی (Soft Tissue Mobilization)

ماساژ بافت‌های نرم می‌تواند به شل شدن عضلات سفت‌شده کمر و باسن کمک کند و درد و اسپاسم عضلانی را کاهش دهد.

3. الکتروتراپی

استفاده از دستگاه‌هایی مانند TENS یا تحریک عضلانی الکتریکی (EMS) برای کاهش درد و تحریک عضلات ضعیف.

4. درمان دستی (Manual Therapy)

حرکات دستی توسط فیزیوتراپیست برای تنظیم مفاصل ستون فقرات، کاهش گرفتگی عضلات و بهبود حرکت طبیعی ستون فقرات انجام می‌شود.

5. استفاده از وسایل کمکی

مانند توپ‌های طبی، فوم رول، کش‌های مقاومتی یا بریس در موارد خاص برای اصلاح وضعیت بدن.

6. آموزش ارگونومی و سبک زندگی صحیح

اصلاح نحوه نشستن، ایستادن، خوابیدن و بلند کردن اجسام نقش کلیدی در کنترل و درمان گودی کمر دارد.

تمرینات فیزیوتراپی برای اصلاح گودی کمر

در ادامه چند تمرین اصلاحی و کاربردی که معمولاً توسط فیزیوتراپیست‌ها تجویز می‌شود، معرفی شده است:

۱. تمرین تیلت لگن (Pelvic Tilt)

نحوه انجام: به پشت دراز بکشید، زانوها را خم کنید و کف پا را روی زمین قرار دهید. لگن را به سمت زمین فشار دهید به‌گونه‌ای که گودی کمر صاف شود. ۵ ثانیه نگه دارید، سپس رها کنید.

تعداد: ۱۰–۱۵ تکرار، ۲ بار در روز

۲. کشش عضلات خم‌کننده لگن (Hip Flexor Stretch)

نحوه انجام: در حالت لانج (یک پا جلو و یک پا عقب)، لگن را به جلو هل دهید تا کشش را در جلوی ران پای عقب احساس کنید.

مدت: ۲۰–۳۰ ثانیه برای هر سمت، ۲–۳ بار

۳. تمرین پل (Bridge Exercise)

نحوه انجام: دراز بکشید، زانوها خم و کف پا روی زمین. باسن را بالا بیاورید تا بدن به صورت یک خط صاف درآید.

تعداد: ۱۰ تکرار، ۲ ست

 

۴. کشش عضلات همسترینگ

نحوه انجام: روی زمین بنشینید، یک پا را دراز کنید و با خم شدن به جلو، عضله پشت ران را بکشید.

مدت: ۳۰ ثانیه برای هر پا

 

۵. تمرین تقویت شکم ( Dead Bug یا  Abdominal Draw-In)

نحوه انجام: به پشت دراز بکشید، زانوها بالا و دست‌ها رو به سقف. شکم را به داخل بکشید و به آرامی دست و پای مخالف را هم‌زمان پایین بیاورید.

تعداد: ۸–۱۰ تکرار

مزایای درمان گودی کمر با فیزیوتراپی

• درمان غیرجراحی، ایمن و قابل تنظیم برای هر فرد
• امکان انجام تمرینات در خانه با راهنمایی متخصص
• بهبود سریع‌تر در مقایسه با استراحت صرف یا مصرف دارو
• کاهش احتمال پیشرفت آسیب‌دیدگی و دیسک کمر
• افزایش کیفیت زندگی و توانایی انجام فعالیت‌های روزمره

 

جمع‌بندی

درمان گودی کمر با فیزیوتراپی یکی از بهترین و مؤثرترین روش‌های غیرتهاجمی برای اصلاح انحنای غیرطبیعی ستون فقرات است. با تشخیص به‌موقع و پیگیری تمرینات اصلاحی زیر نظر متخصص فیزیوتراپی، می‌توان از درد، ناتوانی و مشکلات احتمالی آینده جلوگیری کرد.

اگر شما یا یکی از نزدیکانتان دچار گودی کمر هستید، همین امروز با یک فیزیوتراپیست مشورت کنید و مسیر اصلاح ساختار ستون فقرات را آغاز کنید.

اگر به دنبال فیزیوتراپی در نارمک هستید ،کلینیک ما می تواند انتخاب مناسبی برای شما باشد.

حسن بسیار خوب کلینیک ما طرف قرارداد بودن با بیمه ها می باشد که می تواند از نظر هزینه کمک زیادی به شما می کند.

بیمه های طرف قرارداد فیزیوتراپی مدنی:

طرف قرارداد تامین اجتماعی

طرف قرارداد خدمات درمانی

طرف قرارداد نیروهای مسلح

طرف قرارداد بانک سپه

طرف قرارداد بانک ملت

طرف قرارداد شهرداری